AVRUPA BİLİM TARİHİNE KATKILARI

Alman tarihçisi ve şarkiyatçısı Julius Ruska, kimya temellerinin, Yunanca'dan ziyade Arapça eserlerin tercümeleriyle atıldığını ifade etmektedir. (Kocayürek, 2017) Batı alimlerince yadsınamayacak kadar büyük tesiri olan Cabir Bin Hayyan ve diğer İslam alimleri sayesinde Avrupa kimya diline geçmiş birçok terim bulunmaktadır: Alkol (el Kuhl, Alcohol), alkali (al-kali, alkali), çinko asidi (tutti) bunlardan birkaçıdır. Alman bilim tarihçisi Edmund Oscar von Lippmann, Câbir'in kimya bilimindeki yerinin Robert Boyle, Joseph Priestley ve Antoine Lavoisier gibi modern kimyanın kurucuları ile aynı düzeyde olduğunu ifade etmektedir. 18. yüzyılda modern kimyanın başlangıcını teşkil eden konular tekrardan bilim gündemine oturarak Robert Boyle, Antoine Lavoisier ve John Dalton gibi bilim insanları Cabir Bin Hayyan gibi Müslüman bilim insanlarının buluşlarını tekrardan incelemiş ve tanımlamışlardır. (Sarıtaş, 2020) Esasına bakıldığında bu bilim insanlarının buluşlarında kimyaya devrim niteliği taşıyan bir buluş yoktur. Birçoğu buluşlarını Cabir'in buluşlarına temellendirerek tekrar niteliğinde ortaya koymuştur. Bunların haricinde ''Simya Sanatı'nın Kitabı'' adlı eseriyle kimyasal süreçleri ve aletleri en açık şekilde ifade eden Razi; Kroze, fırın gibi laboratuvar araç gereçlerini geliştirmiş ve karıncaları damıtarak formik asiti ilk kez elde etmiştir.Kaleme almış olduğu ''el-Havi'' adlı tıp eserinde bunlara yer veren Razi'nin eseleri,19. yy'a kadar Avrupa'da tıp akademilerinde ders kitabı olarak okutulmuştur. (Kocayürek, 2017)Kitabul-Mansu kitabı ise Avrupa'da en çok okunmuşOrta Çağ kitaplarından biri haline gelerek etkisini göstermiştir.(https://www.drozdogan.com) Optik biliminin öncüsü sayılan İbn Heysem'in çalışmaları Batı dünyasında büyük bir etki yaratmıştır.Bilhassa Roger Bacon, Johannes Kepler ve Leonardo da Vinci gibi Batılı bilim adamları, onun optik teorilerini genmodern optik biliminin temellerini atmışlardır. Harezmi, Hint rakamları üzerine yaptığı çalışmaların Latince çevirileri ondalık konumsal sayı sistemini 12. yüzyılda Batı dünyasına tanıtmıştır. Hârizmî'nin Tamamlama ve Dengeleme ile Hesaplamaya Dair Özlü Kitabı doğrusal ve ikinci dereceden denklemlerin ilk sistematik çözümünü sunmuştur. Bugünkü bilgisayar bilimi ve dijital elektroniğin temeli olan 2'lik(binary) sayı sistemini ve 0(sıfırı) bulmuştur.